چرا ریزش مو داریم + 5 اصل طلایی پیشگیری از ریزش مو

کم‌پشت شدن موها می‌تواند یکی از نگرانی‌های جدی برای درصد بسیار زیادی از افراد است. ریزش مو همیشه فقط یک مسئله ظاهری نیست، بلکه گاهی نشانه‌ای از اختلال در تغذیه، استرس یا حتی مشکلات هورمونی است. بعضی‌ها زمانی متوجه ریزش شدید مو می‌شوند که دیگر بخش زیادی از موهایشان را از دست داده‌اند. پیشگیری از ریزش مو و همچنین درمان آن، نیازمند شناخت دلایل اصلی و پیروی از  راهکارهایی است که پایه سلامت پوست سر و فولیکول مو را تقویت می‌کنند. در این مقاله قصد دارم ۵ اصل کلیدی را بررسی کنم که اگر به‌درستی رعایت شوند، تاثیر قابل‌ توجهی در کاهش ریزش و کمک به رشد مجدد موها دارند.

ریزش مو چیست؟ (تعریف علمی)

ریزش مو به وضعیتی گفته می‌شود که در آن تعداد موهایی که از پوست سر یا سایر نقاط بدن جدا می‌شوند، از مقدار طبیعی بیشتر باشد. به‌طور معمول، هر فرد در طول روز بین ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو را از دست می‌دهد که این مقدار بخشی از چرخه طبیعی رشد مو است و جایگزینی آن به‌صورت خودکار انجام می‌شود. برای فهم بهتر این مساله، چرخه زندگی و رشد مو را توضیح می‌دهم .

چرخه رشد مو شامل سه مرحله است:

۱. مرحله رشد (آناژن)
۲. مرحله توقف رشد (کاتاژن)
۳. مرحله ریزش (تلوژن)

زمانی که تعادل میان این مراحل به‌هم می‌خورد یا درصد زیادی از موها زودتر وارد فاز تلوژن می‌شوند، ریزش مو به‌صورت غیرطبیعی رخ می‌دهد. این اختلال می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد؛ از جمله کمبود مواد مغذی، استرس شدید، تغییرات هورمونی، بیماری‌های زمینه‌ای یا استفاده از داروهای خاص. در شرایطی که ریزش مو شدید، ناگهانی یا همراه با علائم دیگری مانند خارش، التهاب یا نازک شدن سریع موها باشد، باید با پزشک مشورت کرد تا علت دقیق مشخص شود.

ریزش مو چه دلیلی دارد؟

ریزش مو می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ از اختلال‌های موقتی و قابل درمان گرفته تا مشکلات ژنتیکی و مزمن. شناخت علت اصلی، اولین گام برای انتخاب روش مناسب درمان است. در ادامه، مهم‌ترین دلایل ریزش مو را بررسی می‌کنم:

تغییرات هورمونی

اختلال در سطح هورمون‌ها، یکی از شایع‌ترین علت‌های ریزش مو به‌ویژه در خانم‌هاست. شرایطی مانند بارداری، زایمان، یائسگی، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یا مشکلات تیروئید، همگی می‌توانند باعث برهم خوردن چرخه رشد مو شوند.

کمبود مواد مغذی

بدن برای حفظ سلامت موها به مواد مغذی مختلفی نیاز دارد. کمبود آهن، روی، ویتامین D، بیوتین (ویتامین B۷) و پروتئین از دلایل شایع ریزش مو هستند. رژیم غذایی نادرست یا رژیم‌های لاغری سخت می‌توانند به‌سرعت این کمبودها را ایجاد کنند. پیشنهاد می‌کنم مقاله "صفر تا صد رژیم کانادایی | مزایا، معایب و میزان لاغری" را در این زمینه مطالعه کنی. 

استرس و فشار عصبی

استرس‌های مزمن یا ضربه‌های روحی شدید (مثل داغ دیدگی، افسردگی یا شوک عاطفی) می‌توانند باعث ورود تعداد زیادی از موها به فاز تلوژن شوند؛ حالتی که به آن ریزش موی تلوژن افلوویوم گفته می‌شود. این نوع ریزش معمولا ۲ تا ۳ ماه پس از رویداد استرس‌ زا اتفاق می‌افتد. در اغلب موارد پس از مدتی این نوع از ریزش مو برطرف می‎‌شود. 

عوامل ژنتیکی

در مردان و زنان، الگوی خاصی از ریزش موی ارثی وجود دارد که به‌صورت تدریجی اتفاق می‌افتد. در مردان بیشتر در ناحیه شقیقه و فرق سر و در زنان به‌صورت نازک شدن گسترده‌ی موها بروز می‌کند. این نوع ریزش مو به درمان‌های تخصصی و طولانی‌مدت نیاز دارد.

مشکلات پوست سر

بیماری‌هایی مانند شوره شدید، درماتیت سبوره، پسوریازیس یا عفونت‌های قارچی می‌توانند محیط پوست سر را برای رشد طبیعی مو نامناسب کنند. در این موارد، درمان پوست سر اولویت دارد.

مصرف داروها و درمان‌های پزشکی

برخی داروها مانند داروهای شیمی‌درمانی، ضدافسردگی، داروهای ضدانعقاد یا داروهای فشار خون می‌توانند باعث ریزش مو شوند. معمولا این نوع ریزش با قطع دارو یا پایان دوره درمان کاهش می‌یابد.

راهکارهای پیشگیری و درمان ریزش مو

قبل از اینکه این راهکارها را با هم بررسی کنیم، باید این نکته را در نظر داشته باشی که برای درمان قطعی ریزش مو باید حتما تحت نظر متخصص پوست و مو باشی و درمان خودسرانه، ممکن است وضعیت پوشت و موی تو را بدتر از قبل کند. مواردی که من در این مقاله بیان می‌کنم، نقش آگاهی بخشی دارد و قرار نیست دقیقا طبق آن‌ها عمل کنی. در ادامه 5 اصل طلایی پیشگیری و درمان ریزش مو را بررسی می‌کنم. 

تغذیه کامل و متنوع داشته باش

بدن برای ساختن تار موهای سالم، نیاز به دریافت مداوم مواد مغذی دارد. کمبود آهن، روی، پروتئین، ویتامین D و ویتامین‌های گروه B از مهم‌ترین عوامل تغذیه‌ای ریزش مو هستند. برای تقویت مو، این مواد را در رژیم غذایی خود قرار بده:

• آهن: گوشت قرمز، عدس، اسفناج
• روی: مغزها، تخم‌مرغ، گوشت سفید
• پروتئین: تخم‌مرغ، لبنیات، ماهی، حبوبات
• ویتامین D: نور خورشید، زرده تخم‌مرغ، ماهی‌های چرب
• بیوتین (ویتامین B۷): تخم‌مرغ، بادام، آووکادو

اگر رژیم خاصی داری یا گیاه‌خوار هستی، ممکن است لازم باشد با نظر متخصص از مکمل هم استفاده کنی.

بیشتر بخوانید: بجای کراتین چی بخوریم؟ | معرفی کامل بهترین منابع غذایی کراتین

استرس خود را حتما مدیریت کن

استرس مداوم می‌تواند یکی از علت‌های پنهان ریزش مو باشد. در شرایط پراسترس، بدن انرژی‌اش را صرف حل معضل استرس می‌کند و عملکردهایی مثل رشد مو را به تعویق می‌اندازد. برای مدیریت استرس، از این روش‌ها استفاده کن:

• تنفس عمیق و مراقبه (مدیتیشن)
• ورزش منظم، به‌ویژه یوگا و پیاده‌روی
• خواب کافی و باکیفیت
• نوشتن افکار یا گفت‌وگو با مشاور در صورت نیاز

کاهش استرس، علاوه بر سلامت روان، به تعادل هورمون‌ها و چرخه طبیعی رشد مو هم کمک می‌کند.

پوست سر را تمیز و سالم نگه دار

محیط پوست سر دقیقا مثل خاکی است که مو در آن رشد می‌کند. اگر این محیط ناسالم باشد، حتی بهترین تغذیه هم اثر کافی نخواهد داشت. نکات مهم مراقبت از پوست سر:

• استفاده از شامپوی مناسب با نوع پوست (خشک، چرب، حساس)
• شست‌وشوی مرتب (نه زیاد، نه کم)
• اجتناب از استفاده مداوم از مواد شیمیایی یا دکلره
• ماساژ ملایم پوست سر برای افزایش جریان خون
• پرهیز از خاراندن، چنگ زدن یا استفاده از ناخن هنگام شست‌وشو

اگر پوست سر شوره دارد، قرمز است یا خارش دارد، حتما نیاز به درمان دارد، حتی اگر هنوز موها نریخته باشند.

 از حرارت و کشش زیاد دوری کن

استفاده مکرر از سشوار، اتو مو یا حتی بستن سفت موها (مثل دم‌اسبی یا بافت فشرده) می‌تواند به فولیکول‌ها آسیب بزند. این آسیب‌ها به مرور باعث نازک شدن و در نهایت ریزش مو می‌شوند.

این نکات ساده اما مهم را حتما رعایت کن:

• اجازه بده موها به‌طور طبیعی خشک شوند
• از حرارت مستقیم و شدید کمتر استفاده کن
• موها را در زمان خیس بودن شانه نکن
• از شانه دندانه‌درشت و ترجیحاً چوبی استفاده کن
• هر چند روز یک‌بار موها را باز بگذار و به پوست سر استراحت بده
•  

به سیگنال‌های بدن توجه کن

ریزش مو ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل پنهان در بدن باشد؛ مثل کم‌خونی، کم‌کاری تیروئید یا بیماری‌های خودایمنی. اگر احساس می‌کنی ریزش موی تو ناگهانی، شدید یا همراه با علائم دیگری مثل خستگی، بی‌خوابی، افسردگی یا بی‌حسی اندام‌هاست، بهتر است بررسی‌های آزمایشگاهی انجام بدهی. گاهی‌ اوقات، تنها راه پیشگیری از پیشرفت ریزش مو، شناسایی زودهنگام مشکل زمینه‌ای است.

جمع‌بندی

ریزش مو مشکلی است که در بسیاری از موارد قابل پیشگیری و کنترل است. اگر تغذیه‌ات کامل باشد، استرس را کنترل کنی، از پوست سرت مراقبت کنی و عادت‌های آسیب‌زننده را کنار بگذاری، می‌توانی روند ریزش مو را کُند یا حتی متوقف کنی. گاهی یک تغییر کوچک در سبک زندگی، مثل خوردن منظم وعده صبحانه یا خواب کافی شبانه، می‌تواند تغییری بزرگ در سلامت مو ایجاد کند. اگر حس کردی همه‌چیز را رعایت می‌کنی ولی هنوز ریزش ادامه دارد، وقت آن است که با یک متخصص پوست یا تغذیه مشورت کنی. چون گاهی پشت یک ریزش ساده، دلایلی نهفته است که فقط آزمایش و بررسی دقیق می‌تواند آن را روشن کند.

منبع

healthline